_-_EnKi_(Sumerian).jpg){kind=link}
Thực đơn
Inanna
Bài thơ Enki và Trật tự thế giới (ETCSL 1.1.3) bắt đầu bằng cảnh thần Enki tạo lập trật tự vũ trụ.[32] Ở cuối bài thơ, Inanna đến gặp Enki và phàn nàn rằng bà bị đối xử bất công khi được giao cho quá ít lãnh địa và quyền hạn.[33] [34] Enki bảo rằng bà đã có một miền đất của riêng mình rồi, ông không cần phải cho bà thêm nữa.
Huyền thoại về "Inanna và Cây Huluppu ", có trong phần mở đầu của sử thi Sử thi Gilgamesh (ETCSL 1.8.1.4),[35] xoay quanh một Inanna trẻ tuổi có sức mạnh chưa ổn định.[36][37] Inanna đem một cây huluppu (có thể là cây liễu)[38] mọc bên bờ sông Euphrates[38][39][40] về trồng khu vườn của mình ở Uruk để sau này đợi cây lớn sẽ đẽo thành ngai vàng.[38][39][40] Nhưng một con rắn, một con chim Anzû và Lilitu, (tiền thân của Lilith trong văn hóa dân gian Do Thái) đến làm tổ trong thân cây làm cây bị nhiễm bệnh, khiến Inanna rất đau khổ.[38][39][40] Người anh hùng Gilgamesh đã giúp bà giết con rắn, còn con chim Anzû và Lilitu phải chạy trốn.[41][39][40] Những người đồng hành của Gilgamesh chặt cây và đóng thành một chiếc giường và một ngai vàng dâng lên Inanna.[42][39][40] Bà đã làm ra pikku và mikku (có lẽ một cái trống và dùi trống tương ứng, vẫn chưa được xác định),[43] và tặng cho Gilgamesh làm phần thưởng.[44][39][40]
Bài thơ Inanna Thích người Trồng lúa (ETCSL 4.0.8.3.3) bắt đầu bằng cảnh Utu nói đùa với Inanna, bảo rằng đã đến lúc bà phải kết hôn.[8] [45] Tại thời điểm đó bà được một người trồng lúa tên Enkimdu và một người chăn cừu tên Dumuzid theo đuổi.[8] Ban đầu, Inanna thích người trồng lúa hơn,[8] nhưng Utu và Dumuzid dần dần thuyết phục bà nghiêng về phía Dumuzid, vì thứ gì người trồng lúa có thể tặng bà, người chăn cừu cũng đều có thể tặng thứ tốt hơn.[46] Cuối cùng, Inanna lấy Dumuzid.[46] Người chăn cừu và người trồng lúa làm hòa và trao quà cho nhau.[47] Samuel Noah Kramer so sánh huyền thoại này với câu chuyện Cain và Abel trong Kinh thánh vì cả hai huyền thoại đều xoay quanh một người trồng trọt và một người chăn nuôi tranh giành nhau sự ưu ái của thần và đến cuối cùng vị thần đều chọn người chăn cừu.[8]
Inanna và Enki (ETCSL t.1.3.1) là một bài thơ dài viết bằng tiếng Sumer, có thể có từ Triều đại thứ ba của Ur (c. 2112 TCN - c. 2004 TCN);[49] nói về việc Inanna đánh cắp các me linh thiêng từ Enki, vị thần của nước và văn hóa.[50] Trong thần thoại Sumer cổ đại, me là một quyền năng hoặc là sở hữu thiêng liêng thuộc về các vị thần, khiến cho nền văn minh của loài người có thể tồn tại được.[51] Mỗi me thể hiện một khía cạnh cụ thể của văn hóa con người.[51] Những khía cạnh này rất đa dạng và các me được liệt kê trong bài thơ bao gồm các khái niệm trừu tượng như Sự thật, Chiến thắng và Cố vấn, các kĩ thuật như viết chữ và dệt vải, và cả các cấu trúc xã hội như luật pháp, tăng lữ, vương quyền và mại dâm. Các me được cho là đại diện cho tất cả các đặc điểm của nền văn minh, cả tích cực và tiêu cực.[50]
Trong huyền thoại, Inanna đi từ Uruk đến thành Eridu của Enki,[52] ăn tiệc và thi uống rượu với Enki.[50][53] Lợi dụng lúc Enki say bí tỉ, Inanna thuyết phục ông trao me cho mình [50] [54] rồi lên Thuyền Trời trốn về Uruk.[55][56] Sau khi Enki thức dậy và phát hiện ra rằng các me biến mất,[55][57] ông giận dữ ra lệnh cho các quái vật đi cướp me về.[58][59] Sukkal của Inanna, Ninshubur, đã chặn quái vật lại[60][61][62] giúp Inanna đưa me đến Uruk an toàn.[60][63] Enki đành chấp nhận và hòa giải với bà.[64] Truyền thuyết này có thể mang ý nghĩa về cho một sự chuyển giao vai trò lịch sử từ thành Eridu cho thành Uruk,[65] hoặc đánh dấu việc Inanna đã trưởng thành và sẵn sàng trở thành Nữ vương Thiên giới.[66]
Bài thơ Inanna làm chủ Thiên giới là một câu chuyện quan trọng, tuy bản ghi bị hư hại và gián đoạn nhiều phần, về cuộc chinh phạt ngôi đền Eanna ở Uruk của Inanna.[65] Bắt đầu bằng cuộc trò chuyện giữa Inanna và anh trai Utu, Inanna than thở rằng ngôi đền Eanna nằm ngoài lãnh địa của họ nên bà quyết định giành lấy nó.[65] Văn bản bị gián đoạn nhiều do hư hại,[65] nhưng dường như mô tả hành trình gian khổ của bà qua một vùng đầm lầy để tìm đường đến đền thờ.[65] Cuối cùng, Inanna cũng đến được chỗ cha bà An, tuy kinh ngạc vì sự kiêu ngạo của con gái, nhưng vẫn phải thừa nhận rằng bà đã thành công và giành được ngôi đền.[65] Văn bản kết thúc với một đoạn ca tụng Inanna vĩ đại.[65] Huyền thoại này có thể đại diện cho sự chuyển giao quyền lực từ các tư tế đền thần An ở Uruk sang cho các tư tế của Inanna.[65]
Inanna xuất hiện thoáng qua ở phần đầu và phần cuối của sử thi Enmerkar và Lãnh chúa Aratta (ETCSL 1.8.2.3), nói về cuộc cạnh tranh giữa thành Uruk và Aratta. Enmerkar, vua của Uruk, muốn trang hoàng cho tòa thành của mình với ngọc ngà châu báu nhưng những thứ này lại chỉ có ở Aratta.[67] Inanna, nữ thần bảo trợ của cả hai thành phố,[68] hiện lên trước Enmerkar[69] và nói rằng bà ưu ái Uruk hơn Aratta.[70] Bà bảo Enmerkar cử sứ giả đến chỗ vua Aratta để hỏi số vật báu mà Uruk cần.[68] Phần lớn sử thi xoay quanh cuộc tranh đua giữa hai vị vua để giành lấy sự ưu ái của Inanna.[71] Inanna xuất hiện trở lại vào cuối bài thơ để giải quyết xung đột bằng cách bảo Enmerkar thiết lập giao thương giữa hai thành bang.[72]
Inanna và anh trai Utu được coi là người thực thi công lý thần thánh,[73] được thể hiện trong một số huyền thoại.[74] Inanna và Ebih (ETCSL 1.3.2), hay còn gọi là Nữ thần mang Sức mạnh Thần thánh Khủng khiếp, là một bài thơ 184 dòng được viết bởi nhà thơ người Akkad Enheduanna mô tả cuộc đối đầu Inanna với Núi Ebih, một ngọn núi trên dãy núi Zagros.[75] Bài thơ bắt đầu bằng một đoạn ca tụng Inanna.[76] Nữ thần đi du ngoạn khắp thế giới, khi đi ngang qua Núi Ebih, bà thấy tức giận trước vẻ đẹp choáng ngợp của nó,[77] coi đó là một sự sỉ nhục đối với uy quyền của mình.[78][75] Bà đạp lên núi Ebih và quát mắng[79], đồng thời xin phép An cho bà phá hủy Núi Ebih.[77] An cảnh báo Inanna không được tấn công ngọn núi,[77] nhưng bà phớt lờ và phá hủy Núi Ebih.[77] Trong phần kết của huyền thoại, bà giải thích với Núi Ebih tại sao cô lại tấn công nó.[79] Trong thơ ca Sumer, cụm từ "kẻ hủy diệt Kur" đôi khi được sử dụng khi nói về Inanna.[80]
Bài thơ Inanna và Shukaletuda (ETCSL 1.3.3) bắt đầu bằng một đoạn ca tụng Inanna như nữ thần sao Kim.[81] Shukaletuda là một người làm vườn kém cỏi và chột mắt, đã làm chết tất cả cây trong vườn, ngoại trừ một cây dương.[81] Shukaletuda cầu nguyện với các vị thần để nhận được chỉ thị từ các vị thần. Trong sự kinh ngạc của hắn, nữ thần Inanna nhìn thấy cây dương và quyết định nằm nghỉ ngơi dưới bóng cây.[81] Shukaletuda cởi bỏ quần áo và cưỡng hiếp Inanna khi bà đang ngủ.[81] Khi nữ thần thức dậy và nhận ra mình đã bị xâm phạm, bà trở nên giận dữ và quyết định đưa kẻ tấn công mình ra trước công lý.[81] Trong cơn thịnh nộ, Inanna thả ra những bệnh dịch khủng khiếp lên mặt đất, biến nước thành máu.[81] Shukaletuda kinh hoàng, xin cha mình nghĩ cách giúp hắn ta thoát khỏi cơn thịnh nộ của Inanna.[81] Cha hắn khuyên nên lẩn giữa đám đông trong thành để che mắt.[81] Inanna tìm khắp các ngọn núi phía Đông,[81][81] thả xuống một loạt bão tố và chặn hết đường vào thành phố,[81] nhưng vẫn không tìm thấy. Vì vậy bà tìm đến Enki nhờ giúp đỡ, đe dọa sẽ rời khỏi đền thờ của bà ở Uruk nếu ông không đồng ý.[81] Enki đồng ý và cho phép Inanna "bay ngang qua bầu trời như cầu vồng".[81] Inanna cuối cùng cũng tìm được chỗ Shukaletuda lẩn trốn. Hắn tìm cách bào chữa cho hành động của mình, nhưng Inanna không chấp nhận và giết chết hắn ta.[82] Giáo sư thần học Jeffrey Cooley đã dùng câu chuyện về Shukaletuda như một huyền thoại về thiên văn học của người Sumer, cho rằng các chuyển động của Inanna trong câu chuyện tương ứng với các chuyển động của sao Kim.[21] Ông cũng chỉ ra rằng, Shukaletuda nhìn về phía sao Kim ở đường chân trời khi cầu nguyện với nữ thần.[82]
Đoạn văn bản của bài thơ Inanna và Bilulu (ETCSL 1.4.4), được phát hiện tại Nippur, bị hư hỏng nghiêm trọng,[83] nên các học giả đã diễn giải nó theo nhiều cách khác nhau.[83] Phần đầu của bài thơ hầu hết đã bị mất,[83] có thể là một lời than khóc.[83] Phần có thể đọc được của bài thơ mô tả cảnh Inanna nhớ thương người chồng Dumuzid, lúc này đang chăn cừu ở trên thảo nguyên,[83][84] nên đã lên đường đi tìm ông.[83] Sau đó, phần lớn văn bản bị mất.[83] Khi câu chuyện tiếp tục, Inanna biết được Dumuzid đã bị sát hại[83] bởi mụ tướng cướp già Bilulu và con trai mụ Girgire.[85][84] Bà đi dọc theo con đường đến Edenlila, dừng lại ở một quán trọ và tìm thấy hai kẻ giết người.[83] Inanna đứng trên một cái ghế[83] và biến Bilulu thành "cái túi da dê mà người ta mang theo vào sa mạc",[83][86][85][84] bắt mụ phải thực hiện nghi lễ tưới rượu lên mộ Dumuzid.[83][84]
Thực đơn
InannaLiên quan
Tài liệu tham khảo
WikiPedia: Inanna